Lào Cai 26° - 27°
Nghệ nhân ưu tú Ly Seo Chơ - gương sáng điển hình của cộng đồng dân tộc Hà Nhì tỉnh Lào Cai
Là một trong 09 nghệ nhân ưu tú của tỉnh Lào Cai được Chủ tịch nước ký quyết định phong tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực “Tri thức dân gian trong lao động sản xuất, phong tục tập quán, tín ngưỡng, lễ hội”, ông Ly Seo Chơ là người Hà Nhì đầu tiên nhận được vinh dự cao quý này.

Ông Chơ sinh năm 1945, tại thôn Lao Chải 1, xã Y Tý, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Ngay từ lúc còn nhỏ ông đã được sống trong môi trường sinh hoạt văn hóa truyền thống của dân tộc Hà Nhì, những dòng chảy văn hóa đó đã thấm đẫm trong con người ông. Ông thường xuyên tham gia vào các lễ hội và nghi lễ cúng của gia đình, cộng đồng để tích lũy tri thức cho bản thân, đến khi đủ điều kiện được làm chủ lễ thì ông càng có cơ hội tìm hiểu sâu sắc hơn những ý nghĩa về các hoạt động tín ngưỡng của dân tộc mình. Từ đó đến nay, ông còn tích cực học hỏi những người già trong cộng đồng và bạn bè về vốn dân ca, câu đố, tục ngữ truyện kể của dân tộc và ghi bằng trí nhớ. Sau đó, khi có dịp ông lại trình diễn những bài dân ca và kể những câu chuyện, câu đố - tục ngữ cho mọi người trong cộng đồng cùng biết đến.

Với tâm huyết giữ gìn vốn văn hóa truyền thống dân tộc, ông tích cực trao truyền cho con cháu. Gia phả của dòng họ được lưu lại bằng trí nhớ, bằng truyền miệng để đến đầu xuân năm mới ông truyền lại cho các con trai lớn trong dòng họ ghi nhớ và phát huy truyền thống đó. Ông là người rất ham tìm tòi, học hỏi các câu chuyện kể, câu đố, tục ngữ của người Hà Nhì để những lúc rỗi dãi ông tập hợp các con, các cháu trong thôn để kể cho chúng nghe. Đến nay, ông đã truyền lại cho khoảng 50 người biết về các câu đố, câu ca dao, tục ngữ liên quan đến lịch sử của tộc người, đến sự tích các loại cây trồng, đến lịch sử tên gọi thôn bản, đến thời tiết, mùa vụ... và các phong tục liên quan đến chu kỳ vòng đời người như cưới xin, sinh đẻ, làm nhà, tang ma và các loại hình tín ngưỡng thờ cúng (tổ tiên, thờ cúng chung của cộng đồng), lễ hội truyền thống đặc sắc nhất là lễ hội “Khô già già”- đây là lễ hội Cầu mùa điển hình nhất của dân tộc Hà Nhì. Và đặc biệt là tri thức dân gian bảo vệ rừng, nguồn nước, khai mở ruộng bậc thang...những kinh nghiệm được ông tích lũy đem truyền lại cho con, cháu trong cộng đồng.

Từ năm 1990 đến nay, ông trở thành một trong những cộng tác viên thường xuyên của Sở, cung cấp nhiều tư liệu về phong tục tập quán, văn hóa dân gian tộc người, tri thức dân gian trong lao động sản xuất. Cụ thể như tham gia vào các chuyên đề sưu tầm văn hóa dân gian người Hà Nhì; chuyên đề canh tác ruộng bậc thang; chuyên đề truyện cổ dân gian; chuyên đề các nghi lễ cúng truyền thống, chuyên đề lễ tết hội truyền thống, về tang ma, cưới hỏi... Ngoài ra, trong những năm qua đã có nhiều đoàn làm phim phóng sự của Đài truyền hình Việt Nam lên quay phim tư liệu về người Hà Nhì ở xã Ý Tý, ông đã tham gia và cung cấp nhiều tư liệu quý về văn hóa truyền thống của người Hà Nhì, các bộ phim đã được phát trên sóng truyền hình của cả nước.

Trong quá trình Sở Văn hóa TT&DL xây dựng hồ sơ Lễ hội Khô già già (xã Y Tý huyện Bát Xát), lễ cúng rừng Gạ ma do trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia, ông là người có công đóng góp không nhỏ để cung cấp thông tin xây dựng hồ sơ. Đến tháng 9/2016 huyện Bát Xát nói chung và xã Y Tý đã vinh dự tổ chức Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể Lễ cúng rừng (Gạ ma do) trở thành Di sản văn hóa phi vật thế quốc gia.

Với những thành tích trong công tác và trong việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc Lào Cai,  ông đã vinh dự được nhận Huân chương kháng chiến hạng Nhì; và các giấy khen của huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Đặc biệt, vinh dự nhất là năm 2015 ông Ly Seo Chơ vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú. Ông Chơ chia sẻ: Bản thân ông vui và tự hào lắm, cả cộng đồng  người Hà Nhì tới thăm hỏi chúc mừng, chia vui cùng ông. Ông thấy trách nhiệm của mình càng nhiều hơn, tiếp tục trao truyền những kiến thức, kinh nghiệm, văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ để khơi dậy lòng tự hào dân tộc./.






Thống kê truy cập
  • Đang online: 1
  • Hôm nay: 1
  • Trong tuần: 1
  • Tất cả: 1
Đăng nhập